Het doet er niet toe dat IT er niet toe doet
17 juni 2004 (Automatisering Gids)
Nicholas Carr’s stelling dat IT geen concurrentievoordeel meer kan opleveren blijft de IT-branche bezighouden. Het lijkt er echter op dat hij en de branche niet echt lijnrecht tegenover elkaar staan.
"De IT-industrie heeft een romantisch idee van zichzelf en haat de gedachte dat ze net is als andere sectoren." Nicholas Carr, die vorig jaar de knuppel in het hoenderhok wierp met zijn artikel ‘IT doesn’t matter’ in de Harvard Business Review, neemt niets terug van wat hij heeft gezegd en doet er zelfs een schepje bovenop in zijn vorige maand verschenen boek ‘Does IT Matter?’ - het vraagteken staat er omdat de uitgever dat graag wilde. Over de reacties van Steve Ballmer - "hogwash!" (apekool) - en Carly Fiorina - "dead wrong" - die de omslag van zijn boek sieren, maakt Carr zich ook niet druk. "Hun strategieën geven me gewoon gelijk."
De IT-industrie blijft hem tegen een mooie vergoeding uitnodigen als sparring-partner voor het eigen gelijk, als een atheïst bij een kerkdienst. Zo ook op een bijeenkomst van Sogeti, waar Carr tegengas kreeg van Forrester-CEO George Colony, die met verve de romanticus-rol vervulde. Dat Carr meer bijval kreeg dan was te verwachten had wellicht te maken met de tijdloosheid van zijn verhaal en de matige metafoor van zijn tegenspeler.
Carr betoogt dat IT geen concurrentievoordeel meer kan opleveren, omdat iedereen bijna noodgedwongen dezelfde IT-oplossingen (‘commodities’) gebruikt. Net als elektriciteit is IT tot de infrastructuur gaan behoren. Dat is niet alleen zo bij pc’s, maar ook bij software. Volgens Carr zorgt de hang naar schaalvoordeel in de softwareproductie daarvoor. Leveranciers die te hoog mikken en dus gaan concurreren op behoeften die er bij gebruikers niet zijn, merken snel genoeg de reactie van die gebruikers. In plaats van voor Siebel kiezen ze bijvoorbeeld voor online CRM van Salesforce.com.
Alleen met slimme, bedrijfseigen technologie zou een bedrijf zich nog even kunnen onderscheiden, maar de periode dat een dergelijke innovatie vruchten afwerpt,wordt steeds korter. Te kort om nog rendabel te zijn, meent Carr. Mooie staaltjes als Sabre, het reserveringsnetwerk van American Airlines, zijn niet meer te herhalen.
Colony gebruikt een ijsberg als metafoor van de IT. ‘Onder de waterlijn’ geeft hij Carr gelijk. Daar is alles gestandaardiseerde infrastructuur en daar worden bedrijven sneller van. "Maar de manier waarop je met IT omgaat, wil je bóven die waterlijn hebben." Colony ziet genoeg nieuwe technologische schokken aan de horizon waar CIO’s iets concurrerends mee kunnen doen: het ‘executable’ internet dat diepere communicatie biedt, het feit dat er in 2010 14 miljard apparaten op het internet zullen zijn aangesloten en de opkomst van web services. "Als zo’n technologische onweersbui zich aandient, dan doet IT er wel degelijk toe."
Volgens Colony heeft IT ook een slechte naam gekregen doordat er in de jaren negentig miljarden is uitgegeven aan ‘naakte technologie’ die naar binnen werd gereden zonder dat processen en organisatie werden aangepast. Met een goede aanpak is met IT echter wel degelijk concurrentievoordeel te behalen, is dus Colony’s uitgangspunt. Carr heeft met zijn artikel vooral een open zenuw geraakt in de IT-wereld omdat zo weinig bedrijven zicht hebben op de opbrengst van hun IT-investeringen, denkt hij.
Carr vindt eigenlijk dat de ijsberg van Colony in zijn geheel afgezonken kan worden. "Ik ben het eens met vrijwel alles wat George zegt, maar... er ís geen waterlijn. Het is allemáál infrastructuur. Web services zijn ook gewoon een innovatie in de infrastructuur." Wat Colony IT-governance noemt, is voor Carr duidelijk iets anders dan het innoveren mét IT. "Maar je kunt ook gewoon innoveren zonder IT."
Directeur Jan-Willem van Elk van Verdonk Klooster & Associates valt Carr bij in een gesproken column. De ‘ja, maar’-reacties op Carr zijn de eerste fase in een rouwproces, die gevolgd wordt door een depressie en vervolgens acceptatie. En daar is niets mis mee. IT doet er ook toe zonder strategisch voordeel en een belangrijke sector als de overheid hééft zelfs geen concurrentie. "Sluit het rouwproces af en accepteer de boodschap van Carr."